Tác hại của rác thải nhựa đối với môi trường và con người

Chất thải nhựa là vấn đề được quan tâm nhiều của hầu hết các quốc gia trên thế giới và Việt Nam. Nó không chỉ ảnh hưởng đến sức khoẻ con người mà còn ảnh hưởng đến môi trường hệ sinh thái. Vậy chất thải nhựa là gì? Thực trạng, tác hại của rác thải nhựa đối với môi trường? Giải pháp khắc phục rác thải nhựa ra sao? Hãy cùng Tân Trường Thịnh tìm hiểu qua bài viết sau đây.

I. Nguồn gốc của chất thải nhựa

1. Rác thải nhựa là gì? 

Rác thải nhựa là các vật dụng làm bằng nhựa, nhựa PE như túi nhựa, ống hút, vỏ chai, các chất dẻo tổng hợp,….bị thải ra môi trường, không được xử lý đúng cách sau khi sử dụng. Thời gian để chúng bị phân hủy dưới ánh mặt trời có thể lên tới hàng trăm, hàng ngàn năm.

2. Tình trạng sản xuất và tiêu dùng chất thải nhựa hiện nay

Hiện nay, tình trạng sản xuất, tiêu dùng và thải đồ nhựa đang không ngừng tăng lên, cụ thể: mỗi năm thế giới sử dụng 500 tỷ túi nhựa và có tới 40% nhựa sản xuất không được sử dụng. Còn ở Việt Nam, mỗi năm có tới 1.8 triệu tấn nhựa với 730.000 tấn rác thải nhựa đổ ra biển. Nếu không có những biện pháp xử lý kịp thời thì môi trường xung quanh có thể sẽ ngập trong chất thải nhựa.

>> Xem thêm: nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường không khí và hậu quả như thế nào đối với hệ sinh thái? Cách khắc phục như thế nào?

3. Nguồn gốc của rác thải nhựa

• Rác thải sinh hoạt của các hộ gia đình như túi nilon, chai nhựa, ống hút nhựa,… 
• Rác thải nhựa từ hoạt động sản xuất của các nhà máy, xí nghiệp, khu công nghiệp…
• Rác thải như cốc nhựa dùng 1 lần, ống hút, chai lọ, hộp đựng thức ăn… của các hoạt động tại các khu du lịch, dịch vụ.
• Rác thải y tế như kim tiêm, găng tay, chai, lọ thuốc,… và từ hoạt động lưu trú của nhân viên, bệnh nhân, người nhà bệnh nhân…
• Rác thải từ các bao bì vận chuyển, hộp nhựa đồ chơi và túi gói hàng túi gói hàng

II. Ô nhiễm rác thải nhựa là gì?

1. Ô nhiễm chất thải nhựa là gì?

Đây là hiện tượng các đồ nhựa bị tích tụ trong môi trường không được xử lý, gây ra những ảnh hưởng xấu đến hệ sinh thái, sức khỏe của con người và động vật. 

2. Khái niệm ô nhiễm trắng 

Khái niệm “ô nhiễm trắng” được dùng để chỉ hiện tượng ô nhiễm do túi nilon sau khi sử dụng mà không được xử lý đúng cách rồi thải ra môi trường. 

III. Thực trạng rác thải nhựa ở Việt Nam trong những năm gần đây

>> Thực trạng và nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường đất là gì? Tổng hợp các biện pháp khắc phục

1. Thực trạng sản xuất và tiêu thụ nhựa tại Việt Nam

Hiện nay, Việt Nam là một trong những quốc gia có lượng tiêu thụ nhựa lớn nhất thế giới. Cụ thể, vào năm 2015 Việt Nam đã sản xuất và tiêu dùng đến 5 triệu tấn nhựa. Con số này tăng đáng kể từ 3,8kg/người/năm vào năm 1990 lên 41,3kg nhựa/người/năm vào năm 2018. 

2. Tình trạng chất thải nhựa ở Việt Nam

Theo thống kê, mỗi năm Việt Nam thải 1,8 tấn rác thải nhựa ra môi trường, trong đó có 0,28 triệu – 0,73 triệu tấn thải ra biển. Tại các thành phố lớn như Hà Nội và Hồ Chí Minh có tới 4.000 – 5.000 tấn rác bao gồm nhựa và nilon mỗi ngày. Điều này khiến Việt Nam đang có nguy cơ đối mặt với tình trạng “ô nhiễm trắng”.

3. Tình trạng xử lý, tái chế chất thải nhựa tại Việt Nam

Quy trình xử lý và tái chế chất thải nhựa ở Việt Nam còn gặp nhiều hạn chế, rác thải chủ yếu được xử lý theo các phương pháp lạc hậu như chôn, lấp, gây hại cho môi trường và con người. 

Một số vấn đề còn gặp phải khi xử lý, tái chế rác thải nhựa thường gặp:

• Nước ta chưa có sự đầu tư, phát triển các công nghệ xử lý và tái chế chất thải nhựa, máy móc đã lỗi thời nên chưa có hiệu quả. 
• Người dân chưa có ý thức trong việc phân loại rác thải hàng ngày, gây nhiều khó khăn trong quá trình xử lý và tái chế. 

IV.  Rác thải nhựa gây ra những ảnh hưởng gì đối với hệ sinh thái?

1. Tác hại đối với sức khỏe con người

Chất thải nhựa khi bị chôn lấp hay thải ra môi trường sẽ phân rã thành các mảnh vi nhựa lẫn vào môi trường nước, đất, không khí,… sau đó được các loại sinh vật gián tiếp đưa vào cơ thể con người có thể gây nên các bệnh nguy hiểm như vô sinh, ung thư, tiểu đường.

Ngoài ra, rác thải nhựa được xử lý bằng cách đốt sẽ sản sinh ra các khí độc bao gồm dioxin, furan làm giảm khả năng miễn dịch, ảnh hưởng đến nội tiết, gây ung thư.

2. Ảnh hưởng trực tiếp hoạt động sống của sinh vật biển

Rác thải nhựa gây ra ảnh hưởng nghiêm trọng tới các sinh vật trên Trái Đất, đặc biệt là các sinh vật biển. Các chất thải này đổ ra biển sẽ làm giảm sự đa dạng sinh học, làm chất các sinh vật biển nếu chúng ăn phải, trong đó có cả những sinh vật to lớn như cá voi. Mỗi năm có hàng trăm loài sinh vật biển chết vì ăn phải rác và con số đang này không ngừng tăng lên.

3. Ảnh hưởng đến môi trường

Rác thải nhựa khi bị chôn lấp lâu dần sẽ gây ảnh hưởng đến nguồn nước ngầm, làm mất kết cấu đất, làm giảm khả năng giữ nước của đất rừng gây nên hiện tượng xói mòn, sạt lở ở vùng núi.

Bên cạnh đó, những chất thải này còn có ảnh hưởng nghiêm trọng đến các ngành công nghiệp như đánh bắt cá, nuôi trồng hải sản của con người. 

V. Biện pháp khắc phục và giải quyết hậu quả của rác thải nhựa

Một số biện pháp khắc phục và giải quyết vấn đề rác thải nhựa mang tính khả quan nhất bao gồm:

• Tuyên truyền, nâng cao ý thức của người dân, thay thế các đồ dùng nhựa bằng các nguyên liệu như thủy tinh, gỗ, vải, các chất liệu có thể tái sử dụng nhiều lần. 
• Hãy chọn các vật liệu làm bằng nhựa thân thiện với môi trường trong trường hợp buộc phải dùng đồ nhựa 1 lần.
• Thực hiện phân loại rác thải từ đầu nguồn để việc xử lý đơn giản hơn, nâng cao khả năng tái chế, làm lượng rác thải ra môi trường. 
• Các nhà hàng, công ty, doanh nghiệp nên chuyển sang sử dụng các cốc giấy, túi giấy, các vật dụng sinh học có khả năng phân hủy hoàn toàn. 

Bài viết trên đây Tân Trường Thịnh đã cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết về rác thải nhựa cũng như các biện pháp khắc phục tình trạng chất thải nhựa. Hy vọng qua đây, bạn và mọi người xung quanh sẽ có ý thức tốt để giữ cho môi trường luôn xanh – sạch – đẹp!